بحرانی ترین استان کشور در تامین آب شرب

در این متن خبری قصد داریم بررسی کنیم که بحرانی ترین استان کشور در تامین آب شرب کدام شهر است. بحران آب را میتوان یکی از مشکلات مشترک کشورهای مختلف در چند دهه اخیر دانست. هر منطقه و کشوری به نوبه خود سهمی از این بحران چالشبرانگیز دارد و هرکدام نیز به نوعی برای غلبه بر این مشکل برنامهریزی میکند. ایران در این میان یکی از بحرانیترین کشورها در زمینه آب است. چرا که هم از نظر شرایط اقلیمی و هم از لحاظ مدیریت منابع آب با مشکلات فراوانی روبرو است. اما همانطور که میزان آسیب کشورهای مختلف از بحران آب یکسان نیست، استانهای مختلف ایران نیز از این جنبه با هم اختلاف دارند.
برای این که بتوانیم بحرانی ترین استان کشور در تامین آب شرب را شناسایی کنیم، باید به حوضههای مختلف آبی توجه داشته باشیم. آمارها نشان میدهد که بارشها در ادامه سال آبی جاری، کم و بیش روند نیمه اول را پیش خواهند گرفت و مطابق سالهای قبل ایران با مشکل کم آبی مواجه خواهد بود. با این وجود با بررسی دقیقتر میتوان دریافت که اکثر حوضهها میتوانند تا حد خوبی کمبودها را جبران کرده و وضعیت متعادلی داشته باشند.
اگر میزان بارشهایی که تا کنون اتفاق افتادهاند و بارشهای پیشبینی شده برای ادامه سال آبی جاری را جمعبندی کنیم، خواهیم دید که حوضه کرخه بیشتر از سایر قسمتها با کمبود آب روبرو است. البته باید توجه داشت که پیشبینیها هیچگاه به طور صددرصدی اتفاق نمیافتند. اما باز هم میتوان حوضه کرخه را به عنوان مقام اول در جدول بحران تامین آب در کشور معرفی کرد.
حوضه کرخه، کمآبترین حوضه آبی کشور
همانطور که میدانیم، چندین استان آب شرب مورد نیاز خود را از حوضه کرخه تامین میکنند. استانهای همدان، خوزستان، لرستان، کرمانشاه و ایلام، در این فهرست هستند و پیشبینی میشود نسبت به دیگر استانهای کشور با چالش جدیتری روبرو باشند.
اما همه چیز به میزان دریافت آب توسط حوضههای آبی کشور خلاصه نمیشود و پارامترهای دیگری نیز در مشخص کردن بحرانی ترین استان کشور در تامین آب شرب نقش دارند. جمعیت، بهینگی مصرف آب و نیز میزان هدررفت آب از جمله این عوامل هستند. با در نظر گرفتن این موارد، تهران به بحرانی ترین استان کشور از نظر تامین آب شرب تبدیل میشود.
وضعیت استان تهران از نظر تامین آب شرب
گرچه حوضه کرخه بیشترین مشکل را در سطح کشور از نظر تامین آب استانهای مجاور دارد، تهران را نیز باید به لیست استانهای دارای مشکل شدید اضافه کرد. سدهای تامین کننده آب این استان وضعیت نسبتاً پایداری دارند؛ اما جمعیت بالای تهران باعث شده است که این استان همچنان دچار شدید کمبود آب شرب باشد. از لحاظ آماری، تهران بیشترین جمعیت را نسبت به منابع آب شرب دارد و همین نیاز به مدیریت صحیح و نیز مصرف درست را دوچندان میکند. به این ترتیب با وجود مشکلاتی که در زمینه آب حوضه کرخه وجود دارد، جمعیت تهران باعث میشود این استان در صدر لیست بحرانی ترین استانها قرار بگیرد.
کلید حل بحران آب شرب در کشور چیست؟
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، بخش بزرگی از مشکلات مربوط به تامین آب در کشور، به شرایط اقلیمی و روند جهانی برمیگردد. این قسمت از ماجرا تا حد زیادی خارج از اراده انسان است و جز با سرمایهگذاریهای عظیم نمیتوان تغییری در آن ایجاد کرد. اما اگر بخواهیم روشهای عملیتر را در نظر بگیریم، صرفهجویی در مصرف آب، استفاده از مخزنهای آب استاندارد و اصلاح شیوههای توزیع آب در بخش کشاورزی راهگشا خواهند بود.
طبق آمارها ۹۰ درصد از آب مورد استفاده در کشور، به حوزه کشاورزی اختصاص دارد. به همین دلیل اصلاح شیوه آبیاری میتواند تاثیر زیادی در کنترل بحران آب داشته باشد. از طرف دیگر بخش کشاورزی را میتوان تنها حوزهای در نظر گرفت که امکان اعمال محدودیت در آن وجود دارد. چرا که هرگونه قطعی یا کاهش سهم آب شرب و مصارف بهداشتی صدمات جبرانناپذیری را به جامعه وارد میکند. مهمترین راه حل برای کنترل آب کشاورزی، محدود کردن مصرف و کاهش موقت سطح زیر کشت در استانهایی است که با مشکل کمبود آب مواجه هستند. بدیهی است که این موارد به محض بالاتر رفتن سطح آب موجود از میزان اضطراری، به مرور به حالت پیشین خود باز میگردند.
در حال حاضر طرحهای بزرگی در زمینه تامین و ذخیره آب روستاهای کشور در حال اجرا هستند که استان سیستان و بلوچستان بیشترین سهم از این برنامه را به خود اختصاص داده است. اجرای این طرحها شاخص آبرسانی را به میزان قابل توجهی ارتقا خواهد داد و دسترسی مردم روستاها به آب شرب را آسانتر میکند.