درختی که ۱۲۰ هزار لیتر آب در تنه‌ی خود دارد، پسرها را مرد می‌کند و دختران دوشیزه را می‌خورد و باعث فرزند آوری بیشتر می‌شود و در تنه‌ی آن بیش از ۴۰ نفر می‌توانند زندگی کنند؛ این‌ها تنها بخشی از افسانه‌ها و واقعیت‌های درختی است که آن را درخت بائوباب می‌دانند. کسی چه می‌داند شاید اولین درختی که خداوند موقع خلقت آن را آفریده، بائوباب یا همان درخت منبع آب باشد. افسانه‌ها و داستان‌های زیادی در مورد درخت بائوباب وجود دارد که افراد ساکن آفریقا، به این افسانه‌ها اعتقاد دارند. Adansonia نام علمی درخت مخزن آب است که خواص، کاربردها و ویژگی‌هایی باورنکردنی دارد. این درخت، برای ساکنان آفریقا بسیار ارزشمند است و آنها از برگ درخت تا پوست تنه‌ی آن را در زندگی خود به کار می‌برند.
همه چیز در مورد درخت بائوباب
درخت بائوباب، درختی بسیار تنومند و قوی هیکل، در مناطق کم ارتفاع آسیایی و آفریقایی است که ظاهر زیبا و هیبت خاص آن، نظر هر ببینده‌ای را جذب خود می‌کند. این درخت افسانه‌ای، انواع مختلفی دارد و تاکنون، ۸ گونه آن شناخته شده است.
فرقی ندارد که درخت بائوباب در مناطق آفریقایی باشد یا آسیایی، تمامی آنها درختانی برگ ریز و با ارتفاعی بین ۵_۲۰ متر استوار هستند. تنه صاف و براق این درخت که به رنگ خاکستری و مایل به صورتی است، ظاهری بسیار متفاوت با دیگر درختان دارد و به نان میمون هم معروف است؛ چرا که میمون‌ها عاشق طعم میوه این درخت هستند.
این درخت رویایی در فصل‌های پرباران، می‌تواند حجم زیادی از آب را ( بیش از هزار لیتر) در تنه و برگ‌های خود ذخیره کند که این آب را برای رشد برگ‌های سبز و رویش برگ‌های جدید مصرف می‌کند. در فصل‌های گرم و خشک نیز حجم قابل توجهی آب را در خود ذخیره دارد که این حجم از آب را درخت بائوباب از طریق ریشه جذب می‌کند.
برگ برخی از گونه‌های این درخت، قابل خوردن است و اتفاقا خواص درمانی هم دارد. عمر درخت بائوباب به بیش از ۱۵۰۰ سال هم می‌رسد؛ البته طبق آزمایشات کربن، این احتمال هم وجود دارد که این درختان، تا ۳۰۰۰ سال هم عمر کنند. حتی پس از خشک شدن این درخت، باز هم به عنوان سرپناه، زندان، خانه، پناهگاه اتوبوس، حمام، فروشگاه و انبار از آنها استفاده می‌کنند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید که یکی از درختان بائوباب در زیمبابوه که حالا تو خالی شده، به قدری بزرگ است که می‌تواند به راحتی سر پناه بیش از ۴۰ نفر باشد.
میوه درخت بائوباب و ویژگی‌های آن
میوه درخت آدانسونیا به دو بخش تقسیم می‌شود که بخش نرم میوه با طعم ترش و شیرین و دارای لعاب است که خفاش‌ها از این قسمت شهد مانند، تغذیه می‌کنند. در بخش سفت آن، تخم و بذرهای فراوانی وجود دارد که پرندگان نیز عاشق دانه‌های این میوه هستند. اندازه میوه بائوباب، در حد یک نارگیل کوچک یا یک انبه بزرگ است که بین ۱_۱.۳ کیلوگرم وزن، و بین ۱۶ _۱۸ سانت طول دارد. از این میوه، برای معطر کردن نوشابه استفاده می‌کنند. همچنین از پودر این میوه قرمز رنگ، برای غلیظ کردن غذا و به عنوان مکمل نیز استفاده می‌شود.
از پوست این میوه پر کاربرد نیز استفاده‌های فراوانی می‌شود. بومیان مناطقی که در آن‌جا درخت بائوباب وجود دارد، ابتدا پوست میوه را در آب خیس می‌کنند و آن را می‌کوبند؛ سپس برای ساخت وسایلی همچون طناب، پارچه، کلاه‌های ضد آب، تشک، تار سازهای موسیقی، کاغذ و پارچه از آن استفاده می‌کنند. ناگفته نماند حیواناتی همچون میمون و گوزن عاشق میوه درخت بائوباب هستند.
خواص میوه درخت منبع آب
میوه بائوباب سرشار از خاصیت و دارای مواد معدنی مانند پتاسیم، کربوهیدرات، و ویتامین c است که عطر و بوی آن شبیه مرکبات است. نان میمون (میوه بائوباب) دارای خواص ضد التهابی، ضد میکروبی و ضد ویروسی و خواص آنتی اکسیدانی است؛ به دلیل دارا بودن این خواص، باعث تقویت سیستم ایمنی هم بدن می‌شود.
عصاره میوه بائوباب، حاوی مقادیر بالایی از پلی فنول است که این ماده به هضم بهتر نشاسته در بدن کمک می‌کند. جالب است بدانید آفریقایی‌ها از این میوه برای درمان بیماری‌های اسهال و یبوست استفاده می‌کنند. از دیگر خواص میوه درخت منبع آب، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- تقویت استخوان
- کاهش فشار خون
- تقویت دستگاه گوارش
- کمک به هضم غذا
- تقویت باروری
علاوه بر موارد ذکر شده، میوه این درخت حاوی پروبیوتیک است که باعث رشد باکتری‌های سالم در روده می‌شود. کاربردها و خواص این درخت، فقط به میوه آن محدود نمی‌شود؛ چرا که از برگ درخت منبع آب برای درمان بیماری‌های مربوط به کلیه و مثانه و درمان گزش حیوانات نیز استفاده می‌شود.
چگونه بذر درخت بائوباب را بکاریم؟
کاشتن بذر این درخت جادویی، کار دشواری نیست؛ ابتدا بذر درخت را که شکل آن شبیه کلیه یا قلوه است را داخل ظرفی قرار می‌دهند و آب داغ را روی آن می‌ریزند. مرحله بعدی، یک پارچه نرم را روی ظرف قرار می‌دهند و این بذر را به مدت ۲۴ ساعت در مکان ثابت می‌گذارند؛ سپس، بذر را از آب خارج می‌کنند و آن را می‌کارند. دقت کنید، خاکی که برای کاشت میوه بائوباب استفاده می‌شود، باید ترکیبی از خاک حاصلخیز، مقداری ماسه، پودر استخوان و کمپوست باشد.
بعد از اینکه بذر را داخل خاک کاشتید، باید به صورت مداوم و مرتب آن را آبیاری کنید تا زمانی که بذر، جوانه بزند. دقت کنید جوانه زدن این بذرها، ۲_۶ هفته، زمان می‌برد و باید بذر این درخت را در مناطق نیمه سایه و گرم بکارید. با توجه به اینکه این بذرها در شرایط و گونه‌های متفاوتی رشد می‌کنند؛ از این رو اندازه طول و عرض‌های آنها متغیر است. بلندی درختان بائوباب، بین ۵_۳۰ متر و قطر آنها بین ۷_۱۱ متر تا کنون گزارش شده است.
درخت بائوباب را کجا می‌توانیم ببینیم؟
به طور کلی بیشترین پراکندگی درخت مخزن آب، در مناطقی همچون آفریقا، ماداگاسکار، شبه جزیره عربستان، عمان، آسیا و استرالیا است. شما در آفریقای جنوبی می‌توانید انواع درخت بائوباب را ببینید. برخی از گونه‌های درخت بائوباب دارای نام‌های اختصاصی هستند و شهرت جهانی دارند که شامل موارد زیر هستند.
- بزرگترین درخت مخزن آب به نام رنیالا در آفریقا وجود دارد که به مادر جنگل هم معروف است.
- درخت ombalantu قدیمی‌ترین درخت بائوباب که به آن درخت زندگی هم می‌گویند، در شمال کشور نامیبیا، همچنان استوار است.
- در شهر سیاونگاه در استان جنوبی زامبیا درخت lngombe llde به صورت افتاده وجود دارد.
- در شهر Morondava در ماداگاسکار غربی که به خیابان بائوباب‌ها معروف است، می‌توانید تعداد زیادی درخت بائوباب را که با ترتیب منظمی کنار هم قرار گرفته‌اند را ببینید که این خیابان، طولی کمتر از ۲۵۰ متر دارد.
علاوه بر موارد ذکر شده، در استان لیمپوپو آفریقای جنوبی هم می‌توانید، گونه‌هایی از این درخت را مشاهده کنید. متاسفانه از سال ۲۰۰۵ تاکنون، از ۱۳ درخت قدیمی بائوباب، تنها ۷ درخت آن سالم باقی مانده و بقیه آنها به دلایل متعددی از جمله تغییرات آب و هوایی و کم بارانی، خشک شده‌اند.
افسانه‌هایی در مورد درخت بائوباب
در خصوص درخت منبع آب، افسانه‌های زیادی وجود دارد که در ادامه برخی از این افسانه‌های زیبا را بیان می‌کنیم.
- افسانه خوردن دوشیزگان
درختی که در پارک ملی کافو در زامبیا وجود دارد، به نام kondanamwali مشهور است که افسانه‌ای در مورد آن وجود دارد که این درخت در گذشته عاشق ۴ دختر زیباروی شده است؛ این دخترها وقتی به سن بلوغ می‌رسند و ازدواج می‌کنند از آن به بعد، این درخت از سر حسادت، دوشیزگان را می‌خورد.
- افسانه مرد شدن پسرها
پوسته تنه درخت بائوباب را برای درست کردن طناب، تشک، سبد و کاربردهای دیگر، در آب می‌خیسانند. اعتقاد مردمان لیمپوپو بر این است که اگر از این آب برای شستن پسر، استفاده شود، آن پسر به مرد تبدیل می‌شود.
- افسانه فرزند آوری بیشتر
در کرال‌ها، تعداد درخت‌های بائوباب بیشتر است؛ از این رو بومیان این منطقه، اعتقاد دارند چون افراد ساکن در این منطقه زیاد هستند و این درخت سرشار از ویتامین است، باعث افزایش تعداد فرزندان می‌شود.
شاید برایتان جالب باشد که این تنها یک افسانه نیست؛ بلکه پزشکان این موضوع را تایید کرده‌اند.
علاوه بر موارد ذکر شده، افسانه‌های دیگری همچون گریه کردن دختران در بائوباب هم وجود دارد که برخی از آنها پایه علمی دارند و برخی دیگر تنها یک افسانه هستند.
کلام پایانی
درختی که منبع آب است، همان درخت بائوباب است که توانایی ذخیره بیش از ۳۰۰۰۰ گالن آب را دارد. این درخت عجیب و بسیار دیدنی، در مناطق کم ارتفاع رشد می‌کند و در آفریقا وجود دارد. درخت بائوباب، علاوه بر اکوسیستم بودن و محل زندگی بسیاری از پرندگان، حشرات و دیگر موجودات زنده، می‌تواند پناهگاه افراد هم باشد. این درخت افسانه‌ای، میوه‌ای دارد که خواص و ویتامین‌های متعددی را در خود جای می‌دهد و بومیان این مناطق از هر یک از قسمت‌های این درخت، مانند میوه، برگ، تنه، پوسته این درخت، به عنوان غذا، مکمل و برای ساخت وسایل متعددی از آنها استفاده می‌کنند.
