شستشوی منبع آب به صورت دوره‌ای و منظم امری ضروری است. شما هر نوع منبعی که دارید (فلزی، استیل، مخزن پلی اتیلن، مخزن آنتی باکتریال، فایبرگلس و …)، باید به صورت دوره‌ای نسبت به شستشوی اصولی آن اقدام کنید. تا از آلودگی آب ذخیره داخل آن جلوگیری کنید و مخزن آب تان بهداشتی باشد. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، دستورالعمل شستشوی مخازن آب، شامل تمیز کردن و گندزدایی مخازن آب طی سه مرحله است. ما در این مطلب دستورالعمل شستشوی مخازن آب را برایتان آورده‌ایم. این دستورالعمل برای هر نوع مخازن آب شرب مناسب می‌باشد.
اهمیت شستشوی منبع آب
آب مهم‌ترین ماده تشکیل دهنده بدن انسان است. به همین دلیل بهداشتی بودن آب آشامیدنی که هر روزه می‌خوریم بسیار اهمیت دارد. همانطور که در مقاله جلوگیری از جلبک زدن مخزن آب پلاستیکی گفتیم، مخازن ذخیره آب باید عایق نور و حرارت باشند. سطح داخلی آن‌ها صیقلی باشد و هیچ درزی نداشته باشند. تا از رشد باکتری و جلبک درون مخزن جلوگیری شود و تانکر ضدباکتری داشته باشیم.
برای شستشوی منبع آب باید با عوامل آلودگی آن آشنا باشید. بزرگترین عامل آلودگی منبع، رشد جلبک و باکتری درون آب است. که در اثر تابش نور خورشید به منبع و گرما رشد می‌کند. در نتیجه حتما برای نصب مخزن آب خود محیط سرپوشیده‌ای را در نظر بگیرید. یا اگر مخزن در محیطی رو باز قرار دارد، برای خنک نگه داشتن مخزن سایه بان تهیه کنید. برای از بین بردن جلبک، رسوب، گل و لای، گرد و غبار، زنگ آهن، باکتری و… شست و شو در فواصل منظم بسیار مهم است.
شستشوی تانکر آب پلی اتیلن
مخازن پلی اتیلن مانند منبع پلاستیکی سه لایه آنتی باکتریال (مخزن آب آنتی باکتریال)، معمولا برای نگهداری آب شرب استفاده می‌شوند. که به دلیل ساختار مولکولی و نوع تولیدشان که تاییده وزارت بهداشت را هم دارند، هیچگاه خطر مسمومیت ندارند. اما اگر باکتری یا هر میکروارگانیسمی از طریق آب وارد مخزن پلی اتیلن شود، باعث تولید باکتری خواهد شد که برای سلامتی مضر است. علاوه بر این، مخزن آب آنتی باکتریال که مخزن ضد جلبک هست، ممکن است بعد از مدتی رسوباتی بگیرد که اجتناب ناپذیر است (به دلیل وجود املاح و رسوبات داخل آب ). به همین دلیل توصیه می‌شود سالی یک بار به شستشوی منبع پلی اتیلن بپردازید و آن را کاملا تمیز کنید.
دستورالعمل شستشوی مخازن آب طبق دستور سازمان بهداشت جهانی
سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سه مرحله برای شستشوی منبع آب ذکر کرده است. که در زیر هر مرحله را به طور کامل توضیح می‌دهیم.
مرحله اول: تخلیه مخزن
ابتدا شیر خروجی تانکر را باز کرده و تمام مایع داخل آن را تخلیه کنید. برای تخلیه کامل باید تانکر را در یک سطح شیب دار قرار دهید. مخازن دائمی، یک شیر تخلیه برای شستشو دارند. حتما قبل از استفاده از شیر تخلیه، مایع درون مخزن را توسط شیر خروجی معمولی خالی کنید. و فقط مایع باقیمانده را توسط شیر تخلیه خارج کنید.
مرحله دوم: شستشوی منبع آب
در مرحله اول از شستشوی منبع آب باید آن را از هر گونه مواد کثیف، گرد و غبار و رسوبات تمیز کنید. تمیز کردن تانکر را طبق مراحل زیر انجام دهید.
-
تمیز کردن (برس کشیدن) سطح داخلی مخزن:
در این مرحله باید تمام سطوح داخلی مخزن را با برس و مخلوطی از پودر لباسشویی و آب ( یا دترجنت و آب) کاملا تمیز کنید. تا عاری از هر رسوب، آلودگی،جلبک و … شود. برای اینکار ابتدا شیر خروجی مخزن را باز بگذارید. سپس یک دسته بلند به برس وصل کنید تا کار برایتان آسان شود. دقت کنید تا تمام زوایا و گوشه‌های مخزن تمیز شود و هیچ گونه اثری از مایع قبلی و آلودگی‌ها در مخزن دیده نشود. توجه داشته باشید که در این مرحله همه آب خروجی از مخزن را جمع آوری کنید تا محیط زیست آلوده نشود. اگر برس کشیدن برایتان مقدور نیست، می‌توانید از جریان آب پرفشار هم استفاده کنید.
-
شستشوی باقیمانده مواد شوینده:
این مرحله خیلی مهم است. زیرا مواد شوینده سمی هستند و نباید وارد آب شرب شوند. برای شستشوی کامل مخزن از مواد شوینده و به خصوص دترجنت، باید بعد از اتمام مرحله قبلی، یک بار به طور کامل تانکر با شیلنگ آب پرفشار بشویید. اگر شیلنگ پرفشار در دسترس ندارید، مخزن را پر از آب کنید و بعد چند ساعت آب آن را کامل تخلیه کنید.
مرحله سوم: گند زدایی مخزن
در این مرحله از شستشوی منبع آب، باید مخزن را با کلر یا مواد گند زدای دیگر گندزدایی کنید. برای گندزدایی با کلر، باید مخزن را تا ارتفاع 1 به 4 از آب پر کنید. برای تعیین این ارتفاع از یک چوب یا میله استفاده کنید. تا دقیقا ارتفاع 1 به 4 رعایت شود و غلظت محلول کلر گندزدا کاهش پیدا نکند. حالا طبق مراحل زیر پیش بروید.
- محاسبه حجم تانکر:
ابتدا حجم مخزن آب ساختمان خود را محاسبه کنید. برای اینکار روی کلمات آب رنگ این پاراگراف کلیک کنید، تا به مقاله محاسبه حجم مخزن هدایت شوید. - آماده سازی محلول کلر برای گندزدایی:
برای شستشوی منبع آب، مرحله گندزدایی اهمیت دارد. پس محلول کلر را با دقت آماده کنید. بهترین ماده برای آماده سازی محلول کلر، استفاده از پودر یا گرانول هیپوکلریت کلسیم (HTH) است. هیپوکلریت کلسیم 50 تا 70 درصد کلر خالص دارد. برای آماده سازی محلول کلر، یک سطل 20 لیتری را با آب تمیز پر کنید. 50 گرم پودر یا گرانول HTH را به آب اضافه کرده و کاملا مخلوط کنید.
- گند زدایی مخزن:
به ازای هر متر مکعب از حجم تانکر، 10 لیتر از محلول کلر را داخل مخزن بریزید. (هر متر مکعب = 1000 لیتر). با یک برس تمام کف و دیواره‌های مخزن را با محلول خیس کنید. سپس مخزن به مدت دو ساعت در همان حالت بماند. بعد از دو ساعت مخزن را با آب پرفشار بشویید و مخزن را با آب تمیز پر کنید. همچنین تمام اتصالات مخزن شامل، لوله، شیلنگ، شناور و … را به همین روش گندزدایی کنید. - اندازه گیری میزان کلر باقیمانده:
وقتی مخزن را با آب تمیز پر کردید. بگذارید 30 دقیقه بماند. سپس به وسیله یک کلرسنج میزان کلر باقیمانده در آب را اندازه گیری کنید. غلظت مناسب کلر برای آب آشامیدنی، کمتر از 0.5 میلی گرم بر لیتر است. اگر کلرسنج بیش از این مقدار را نشان داد، مخزن را تخلیه کرده و مجددا با آب تمیز پر کنید. تا غلظت کلر به حد نرمال برسد.
تناوب شستشوی منبع آب
مخازن آبی که آب با کیفیت مطلوب را ذخیره می‌کنند، سالی یک بار باید شست و شو شوند. اما اگر آب آشامیدنی محل زندگی شما دارای درجه سختی بالا است، باید بیشتر از سالی یک بار نسبت به شستشوی منبع آب خود اقدام کنید.
همچنین برای تانکرهای آب و تمام تجهیزات اتقال آب، هر سه ماه یکبار باید شستشو و گند زدایی صورت گیرد. (سطوح داخلی تجهیزات انتقال آب را هر 6 ماه یکبار برس بکشید.)
توجه داشته باشید که هر زمان خواستید از مخزنی که مدت زمانی بلا استفاده بوده است، استفاده کنید. حتما ابتدا آن را بشویید و گند زدایی کنید.
دیگر روش‌های شستشوی منبع آب
روش ارزان‌تر شستشوی مخازن ذخیره آب خانگی، استفاده از قرص کلر یا مایع سفید کننده است.
شستشوی منبع آب با قرص کلر: قرص کلر را خرد کرده و داخل مخزن پر از آب بیندازید سپس آب را مخلوط کنید.
شستشوی منبع آب با مایع سفید کننده: برای هر 10 لیتر آب، 5 قطره وایتکس به مخزن پر اضافه کنید. سپس بعد از 12 ساعت مخزن را تخلیه و آب کشی کنید.
از دیگر روش‌های شستشوی منبع آب، می‌توان به استفاده از گاز اوزون و پرتو افشانی (گاما، فرابنفش و…) هم اشاره کرد. این روش‌ها بسیار موثر هستند اما به تخصص کافی نیاز دارند.
کلام آخر
برای شستشوی منبع آب، از روش سه مرحله‌ای سازمان بهداشت جهانی که در این مقاله آموزش دادیم، استفاده کنید. و از روش‌های دیگر به عنوان روش تکمیلی بهره ببرید. این نکته را به این دلیل گفتیم که؛ کلر ممکن است صد در صد تانکر را ضدعفونی نکند. چرا که امکان مقاومت برخی از میکروب ها و باکتری ها نسبت به کلر وجود دارد.
هم چنین برای اطمینان از سالم بودن همیشگی آب آشامیدنی توصیه می‌کنیم مخزن آب سه لایه تهیه کنید.
مخزن آب 30000 لیتری عمودی بلند تهران پلیمر یارا
134,900,000 تومان–137,900,000 تومان
مخزن آب ۳۰۰ لیتری زیرپله تهران پلیمر یارا
2,500,000 تومان–3,000,000 تومان
مخزن آب 600 لیتری افقی تهران پلیمر یارا
4,000,000 تومان–4,925,000 تومان
مخزن آب 150 لیتری آسان رو مکعب تهران پلیمر یارا
1,608,000 تومان–1,898,000 تومان
مخزن آب 2000 لیتری آسان رو گرد تک لایه تهران پلیمر یارا
14,500,000 تومان–16,965,000 تومان
مخزن آب 10000 لیتری عمودی بلند تهران پلیمر یارا
43,100,000 تومان–49,700,000 تومان
مخزن آب 2000 لیتری افقی تهران پلیمر یارا
11,000,000 تومان–12,250,000 تومان
مخزن آب 2000 لیتری عمودی تهران پلیمر یارا
8,900,000 تومان–10,200,000 تومان
مخزن آب 1500 لیتری زیرپله تهران پلیمر یارا
10,350,000 تومان–11,650,000 تومان
مخزن آب 1500 لیتری مکعبی تهران پلیمر یارا
9,164,000 تومان–10,746,000 تومان
مخزن آب 200 لیتری مکعبی تهران پلیمر یارا
2,300,000 تومان–2,778,000 تومان
مخزن آب 14000 لیتری عمودی تهران پلیمر یارا
54,100,000 تومان–61,000,000 تومان
مخزن آب 8000 لیتری عمودی تهران پلیمر یارا
33,200,000 تومان–38,000,000 تومان
مخزن آب 6000 لیتری عمودی کوتاه تهران پلیمر یارا
26,400,000 تومان–28,000,000 تومان
مخزن آب 4000 لیتری عمودی کوتاه تهران پلیمر یارا
18,600,000 تومان–20,600,000 تومان
مخزن آب 2500 لیتری عمودی تهران پلیمر یارا
10,700,000 تومان–12,700,000 تومان
مخزن آب 400 لیتری عمودی بلند تهران پلیمر یارا
2,220,000 تومان–3,250,000 تومان
مخزن آب 200 لیتری کلر زن تهران پلیمر یارا
1,550,000 تومان–1,900,000 تومان
