کمبود آب را جدی بگیریم

آب مایه حیات است و فقدان یا حتی کمبود آن مشکلات بسیار جدی را برای همه موجودات زنده به وجود میآورد. کمبود آب مشکل جدیدی نیست. مخصوصا در کشور ایران که چندین ساله با این مشکل دست و پنجه نرم میکند. تمدنهای بسیار زیادی وجود داشته که صدها سال عمر کردند اما بر اثر تغییرات آب و هوا یا کمبود آب صفحات را به تمدنهای بعدی سپردند. پس لازم است که کمبود آب را جدی بگیریم.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، درباره وضعیت کمبود آب در مناطق متفاوت کشور و میزان بارش، گزارشی تهیه شده که نشان میدهد مقدار متوسط بارندگی جهان، 750 میلیمتر که متوسط بارندگی در کشور ایران حدود 200 تا 250 میلیمتر است. شنیدن اخباری همچون کمبود آب در بخشهای کشاورزی، آبرسانی با تانکر به مردم روستاها، خشک شدن دریاچه و رودخانهها، پایین آمدن سطح آبهای زیر زمینی و … برای مردم ایران عادی شده و به عبارتی نسبت به کمبود و بحران آب در ایران عادت کردهاند.
آنچه که همیشه سر خط خبرها قرار گرفته و تاکید زیادی بر آن شده، مصرف بهینه آب در هر مکانی است. موضوعی که حتی در پیام مسئولان و مقامهای مهم کشوری به مناسبت روز جهانی آب نیز به آن اشاره شده است. در روز جهانی آب امسال، یعنی سال ۲۰۲۳ شعار « شتاب در تغییر برای حل بحران آب» انتخاب شده است. این شعار بدین معنی است که مشکل کمبود آب، امروزه یک مشکل جدی و بحرانی تلقی شده و همه ما مسئول و موظفیم که برای این بحران راهحل مناسبی را پیدا کنیم. همین امر موجب شده تا بحران آب به گوش همگان برسد و یک تدبیر دسته جمعی برای این مشکل اتخاذ شود.
طبق شعار سال ۲۰۲۳ همه ما در قبال کمیت و کمبود آب مسئولیم؛ زیرا اگر هر یک از ما مسئولانه عمل نکنیم و خلاقیت و توانمندی خود را برای مدیریت در بحران آن به کار نبندیم، با سرعت با پدیده کمبود شدید و قطعی آب مواجه میشویم. باید از نوآورانهترین راهها و ابزارهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی برای مدیریت آب استفاده کنیم. همین امر موجب شتاب در تغییر برای حل بحران آب میشود.
روز جهانی آب به خصوص در کشور ایران به همه ما یادآوری میكند که ما در سرزمین خشك و نیمهخشك ایران زندگی میکنیم و وظیفه داریم که بیشتر از مردمان کشورهای پرآب در حفظ و صیانت از منابع آب بکوشیم.
بحران آب در صنعت کشاورزی و محیط زیست
در ادامه رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست هم گفته که اگرچه آب به میزان کم در اختیار مردم وجود دارد، اما مقدار آب شرب و بهداشت به اندازه لازم وجود دارد. مردم نباید در این مورد احساس نگرانی داشته باشند، اما برای مصارفی همچون کشاورزی و محیط زیست با بحران کمبود آب روبرو هستیم. وی با توصیه به صرفه جویی آب در همین حوزه پیام خود را گفت: اگر هرکسی در هر نقطه از كشور بتواند تنها یک لیتر آب را صرفه جویی كند، به حفظ تمدن كشور نیز كمك بزرگی كرده است.
کشور ایران جزو کشورهای خشک و نیمه خشک خاورمیانه بوده و با توجه به سرانه بالای مصرف آب، در گروه کشورهایی قرار گرفته که تا سال ۲۰۲۵ دچار کمبود فیزیکی و شدید آب میشوند. یعنی جزو کشورهایی قرار میگیرد كه حتی با بالاترین میزان بهرهوری ممكن در مصرف آب، باز هم آب کافی در صنایع مختلف را در اختیار نخواهند داشت.
روز جهانی آب در سال ۲۰۲۳ با شعار شتاب در تغییر برای حل بحران آب، حاوی پیامهای گوناگونی در مورد بحران آب در بخش صنعت و کشاورزی است. « شتاب » نشاندهندهی سرعت بخشیدن برای حل بحران آب است. این بحران ابتدا باید در صنایع پر مصرف همچون کشاورزی جدی گرفته شود و سپس به سایر صنایع و حتی آب آشامیدنی منتقل شود. همه اندیشمندان جهان برای نجات جهان از بی آبی، باید سریعتر راهحلهای مفیدی را کشف کنند و تمام ساکنین زمین، به فراخور خود اقدامات لازم را انجام دهند.
شهر تهران؛ در معرض کاهش و آلودگی منابع آب زیرزمینی
کمبود و بحران آب در تمامی شهرهای ایران وجود دارد. اما این بحران در بسیاری از شهرهای ایران به مرحله هشدار و زنگ خطر رسیده است. تنها شهر تهران با جمعیت هشت و نیم میلیونی، دو برابر مصرف سرانه آب را نسبت به استانداردهای کل جهانی دارد. این آمار فاجعه است و برای آینده شهر تهران هم خطرناک بسیار زیادی را ایجاد میکند.
با وجود اینکه ۷۰ درصد از ذخایر آبی که در شهر تهران وجود دارد، از منابع سطحی آب تامین میشود، اما در فصول گرم همچون تابستان و سالهای کمباران که بحران آب جدیتر است، ۵۰ درصد آب مصرفی این شهر از منابع زیرزمینی تامین میشود. این در حالی است که مصرف بیشاز اندازه از منابع آب زیرزمینی و کم شدن آب این ذخایر در هر منطقهای، خطر آلودگی این آبهای جاری را افزایش میدهد و علاوه بر خطرات احتمالی، سلامت و جان مردم هم در خطر میافتد.
راههای مدیریتی برای کمبود آب در ایران
برای مدیریت بهتر منابع آبی در ایران، اولین قدم کاهش مصرف آب است. علاوه بر این مورد میتوان راهکارهایی را پیشنهاد داد که به طور کلی به دو دسته اصلی «راهکارهای فنی و فیزیکی» و «راهکارهای مدیریتی و سیاسی» تقسیم میشوند.
-
راهکارهای فنی و فیزیکی برای مدیریت آب شامل موارد زیر هستند:
استفاده از فناوریهای مدرن و جدید در مدیریت منابع آبی، که شامل استفاده از سامانههای هوشمند و اینترنتی و مجازی اشیا برای کنترل و مدیریت منابع آبی است. استفاده از سیستمهای به روز برای تصفیه و بازیافت آب، به منظور استفاده مجدد از آب شرب در صنایع مختلف ازجمله کشاورزی، ساختمان و شهری. توسعه سیستمهای آبی، به منظور توزیع بهینهتر منابع آبی بین صنایع مختلف.
-
راهکارهای مدیریتی و سیاسی برای مدیریت منابع آب شامل موارد زیر میشوند:
توسعه و افزایش قوانین و مقررات جدید در زمینه حفاظت و مدیریت منابع آبی در تمامی سطوح کشور که به منظور کاهش تلفات و هدر رفتن آب استفاده میشود. آموزش و ایجاد آگاهی در جامعه در تمامی قشرها و سنین باید به منظور ترویج مصرف صحیح و اقتصادی آب صورت گیرد. همچنین افزایش شفافیت و تعامل بیشتر و بهتر با جامعه و ترویج تولید کمآبی و کشاورزی پایدار باید در دستور کار دولت قرار گیرد.
با توجه به اینکه در سالهای اخیر شاهد کاهش نزولات جوی و ذخیره سد زاینده رود اصفهان بودیم، اگر در مصرف آب صرفه جویی نکنیم شرایط بسیار سختی را علاوه بر شهر تهران، در شهر اصفهان هم در پیش خواهیم داشت. راههای زیادی برای صرفه جویی در مصرف آب وجود دارد که در ابتدا باید از خودمان شروع کنیم. بهتر است که عادت کنیم هنگام استحمام شیر آب را باز نگذاریم. همین امر کوچک تاثیر به سزایی در کاهش مصرف آب خواهد گذاشت. پیشنهاد می کنیم مقاله راه های صرفه جویی در مصرف آب را مطالعه کنید.