تامین آب شرب سیستان و بلوچستان
استان سیستان و بلوچستان یکی از استان‌های کشور است که با چالش‌های زیادی در حوزه تامین آب مواجه است. به همین دلیل تامین آب شرب سیستان و بلوچستان جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌ریزی‌های دولت دارد.
به گفته علیرضا قاسمی رئیس سازمان آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان، این استان کمترین تراکم جمعیت را در بین تمام استان‌های کشور دارد و همین ویژگی یکی از چالش‌های آبرسانی محسوب می‌شود. حدود نیمی از جمعیت ۳.۱ میلیون نفری استان سیستان و بلوچستان در شهرها و نیم دیگر آن در روستاها سکونت دارند. میانگین شاخص بهره‌مندی از آب شرب در ۵۶ شهر این استان بیش از ۹۷ درصد است؛ اما این عدد در مورد ۵۶۰۰ روستای سیستان و بلوچستان به عدد ۷۲ درصد می‌رسد. بنابراین تامین آب شرب سیستان و بلوچستان در روستاها نیاز به پیگیری به مراتب جدی‌تری خواهد داشت.
علیرضا قاسمی دو عامل مهم یعنی خشکسالی و فقر منابع آبی را به عنوان تاثیرگذارترین دلایل بحران آب سیستان و بلوچستان معرفی کرد. در این استان حدود ۴۶ درصد آب مورد نیاز برای شرب از منابع زیرزمینی و ۵۶ درصد آن هم از آب‌های سطحی صورت می‌گیرد. برای همین نزولات آسمانی نقش بسیار مهمی در تامین آب شرب سیستان و بلوچستان ایفا می‌کنند.
طرح‌های تامین آب سیستان و بلوچستان از گذشته تا کنون
به گفته علیرضا قاسمی، طرح آبرسانی روستاهای استان سیستان و بلوچستان از دهه ۷۰ آغاز شده است اما نواقص و مشکلاتی نیز داشته است که اکنون اصلاح شده‌اند. البته بازنگری تمام بخش‌های اجرا شده در سال‌های قبل همچنان ادامه دارد که تاسیس ایستگاه های پمپاژ جدید، اصلاح شبکه توزیع و همچنین خطوط انتقال، از جمله آن‌ها هستند. بهره‌برداری از خط لوله انتقال آب از زهک به هیرمند در سال گذشته، یکی از قسمت‌های همین طرح بوده است که کمک زیادی به تامین آب شرب سیستان و بلوچستان کرده است. این خط لوله به طول ۴۰ کیلومتر و قطر ۷۰۰ میلی‌متر احداث شده است تا بتواند برای مدت طولانی پاسخگوی نیاز این منطقه به انتقال آب شرب باشد.
تکمیل خط لوله ۴۰ کیلومتری زهک به هیرمند کمک شایانی به رفع تنش‌های آبی روستاهای استان در تابستان سال ۱۴۰۱ داشته است. اهمیت این موضوع هنگامی مشخص می‌شود که بدانیم کشور ما و بالطبع استان سیستان و بلوچستان در سال ۱۴۰۱ با خشکسالی شدید روبرو بوده است.
با وجود این موارد، به عقیده علیرضا قاسمی هنوز نگرانی‌های زیادی در رابطه با تامین آب زاهدان و سیستان وجود دارد. چرا که آورد رودخانه هیرمند در سال‌های اخیر کاهش قابل توجهی داشته است. برای رفع این مشکل چند طرح اضطراری تهیه و تصویب شده است و شرکت آب و فاضلاب استان سیستان و بلوچستان نیز برای شروع اجرای آن‌ها اقدام کرده است.
قاسمی ادامه داد: شهر زاهدان نیز آب شرب خود را از سیستان و چاه‌های موجود در سطح شهر تامین می‌کند. این چاه‌ها نقش مهمی در دسترسی مردم سیستان به آب دارند و در واقع تکمیل و بهره‌برداری از خط انتقال آب چاه در اوایل دهه ۸۰ بود که آب شیرین پایدار را برای زاهدان فراهم کرد.
به گفته مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان، کاهش مصرف آب استان در زمستان، امکان تامین ۸۰۰ لیتر بر ثانیه از چاه نیمه‌ها و چاه‌های حرمک و نیز ۹۰۰ لیتر در ثانیه از چاه‌های سطح شهر و شیرین‌سازی برای زاهدان فراهم شد. البته این مقدار همچنان فاسله زیادی با نیاز ساکنین شهر دارد. البته وارد شدن ۱۰ حلقه چاه جدید به مدار کمک کرد زاهدان در تابستان امسال کمترین قطعی آب را داشته باشد.
تامین آب شرب سیستان و بلوچستان در دیگر نقاط استان
علیرضا قاسمی در وی در مورد تامین آب شرب سیستان و بلوچستان در سایر نقاط این استان نیز توضیح داد و گفت که در مرکز، غرب و شرق استان که شامل شهرهای تفتان، سراوان، ایرانشهر، نیکشهر، دلگان و فنوج و تعدادی از شهرها و روستاهای دیگر می‌شود، تامین آب شرب از طریق منابع آب زیرزمینی و زیرسطحی صورت می‌گیرد.
تامین آب شرب در نوار ساحلی و شهر چابهار و کنارک نیز از طریق شیرین‌سازی آب دریا انجام می‌گیرد که تا حد بسیار زیادی وابستگی به دیگر منابع آب مثل چاه و رودخانه‌ها را کاهش داده است.
یکی از روش‌هایی که می‌تواند در تامین آب شرب سیستان و بلوچستان موثر باشد، تهیه مخازن نگهداری آب آشامیدنی است. مخزن‌های پلی‌اتیلنی سه‌لایه این امکان را به ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری می‌دهد که بدون ذره‌ای تغییر در مزه یا بوی آب، برای شرب از آن استفاده کرد. به همین خاطر ساکنین مناطق با فشار آب کم یا محروم از آب لوله‌کشی آشامیدنی می‌توانند از مخازن پلی‌اتیلنی برای نگهداری آب آشامیدنی خود استفاده کنند.
